Tiếp cận triệu chứng NGỨA trong thực hành Y học gia đình-Nguyễn Công Trình st

TS BS Võ Thành Liêm
TỔNG QUAN
Ngứa :
 Cảm giác nông của da
 Gây khó chịu = dị cảm da
 Mang tính chủ quan
 Mức độ nặng >< mức độ ngứa
Nguyên nhân:
 Bệnh của da
 Bệnh ngoài da
Chăm sóc y học gia đình
 Thường gặp trong ngoại trú
 Chẩn đoán rộng nhiều nguyên nhân

CƠ CHẾ BỆNH SINH

Cảm giác da:
 Chạm, nóng, lạnh, ngứa, đau, nhột, rát, dị cảm...
 Cùng dẫn truyền dây thần kinh C
 Cùng thụ thể cảm ứng
 Kích thích yếu>ngứa, mạnh>đau
Yếu tố tham gia ngứa: nhiều cơ chế
 Histamine chỉ là 1 chất
 Điều trị tùy theo cơ chế
Do kích thích thụ thể (pruritoceptive itch)
 Chất kích thích lên thụ thể cảm giác
 Chất dẫn truyền trung gian: histamine +....
 Phối hợp: dấu chứng của histamin
Do nhậy cảm thần kinh (neurogenic itch)
 Giảm ngưỡng kích thích neuro
 Độc chất thần kinh => phóng tín hiệu
 Không có dấu chứng của histamin

Do bệnh thần kinh (neuropathic itch)

 Tín hiệu bị truyền sai
 Tổn thương thần kinh = > dẫn truyền sai tín hiệu
 Không có dấu chứng của histamin
Do tâm lý – tâm thần (psychogenic itch)
 Diễn giải sai thông tin = ảo giác xúc giác
 Không có tác nhân kích thích
 Không có dấu chứng của histamin
BỆNH CẢNH LÂM SÀNG

Cơ chế Thể lâm sàng

1 - Do kích thích thụ thể 1 -Ngứa kèm sang thương ở

da

2 - Do nhậy cảm thần kinh 2 -Ngứa do bệnh nội khoa,
không sang thương da

3 -Do bệnh thần kinh 3-Ngứa do thần kinh – mạch

máu (rối loạn thực thể)

4 -Do tâm lý – tâm thần
Ngứa kèm sang thương ở da
 sang thương sẩn-bóng vẩy
 sang thương bóng nước
 Phản ứng dị ứng
 Thương tổn
 Nhiễm trùng
 Nguyên nhân môi trường
 Nguyên nhân khác

Ngứa kèm sang thương ở da
 sang thương sẩn-bong vẩy
 Chàm da
 Lichen phẳng
 Viêm da tiết bả
 Vẩy nến
 Vẩy phấn hồng